> Makaleler

Otizm Spectrum Bozuklukları Ve Duyu Bütünleme Terapisi


Otizmi araştıran ya da bu durumla yüzleşen herkesin bildiği şekilde otizmin bilinen
genel tanımlamasıyla yazıma başlayacağım. Diğer insanlarla normal sosyal ilişkiler
geliştirmekte yetersizlik, iletişim becerilerinde eksiklik ve tekrarlayan (stereotipik)
davranışları içeren bir durumdur.

Otizm sıklığı geçtiğimiz 20 yılda büyük artış göstermiştir. Bu artışta, hastalıkla ilgili
bilinçlenmenin ve teşhis ölçütlerinin genişlemesinin katkısı yadsınamaz. Otizm
spectrum bozukluğu adından da anlaşılacağı üzere geniş bir yelpazenin üzerine
oturmakta ve birçok hastalığı içine dahil (Asperger Sendromu, Rett sendromu,Atipik
Otizm..) etmektedir.

Beyin görüntüleme yöntemlerindeki yenilikler beyinin gizemleriyle birlikte otizmin
gizemlerini çözebilmede birçok soruya yanıt olmuştur. Örneğin otizmli bebeklerin
beyinlerinin doğumda normalden küçük olmasına rağmen, yaşamlarının ilk iki yılında
hızla büyümeye başlayarak normalden %10 daha büyük hale gelirken, daha
sonrasında büyümenin yavaşlayarak ergenlik döneminde normalden yalnızca %1-2
büyük olduğu bildirilmiştir. Normal beyin gelişiminde frontal ve temporal korteksler
%20’ye yaklaşan oranlarda büyürken otizmli beyinde yaşamın ilk yılında hızlıca büyür
fakat sonraki dört yılda boyutu çok az değişir ya da hiç değişmez. Anlaşılacağı üzere
beyinin ak maddesi ile gri maddesindeki değişimlerde diğer birçok araştırmayla
birlikte bu araştırmalara eklenebilir.

Araştırmalar yalnızca beyin incelemeleriyle sınırlı kalmamıştır. Otizm spectrumdaki
çocuklarada bağırsak florasının, besin emiliminin incelenmesi; diafram
fonksiyonlarının bununla birlikte oksijenlenme seviyesinin incelenmesini, testosteron
hormon seviyelerindeki farklılıkların incelenmesi gibi çok geniş bir yelpazeye
dağılmıştır. Her yeni bulgu araştırmacıları yeni alanlarda araştırmalar yapmaya,
çözümler üretmeye, yanıtlar bulmaya itmektedir.

Bu kadar araştırma içerisinde otizmli çocuklar ve ailelerine yardımcı olacak yöntemler
çok sınırlıdır. Özel eğitim, duyu bütünleme terapisi, davranışsal terapi.
Duyu bütünleme terapisi Dr. A. Jean Ayres tarafından geliştirilerek dünyaya
kazandırılmış bir terapi yöntemidir. Ayres’in tanımıyla (1979) ‘Terapist işini etkili bir
şekilde yaptığında ve çocuk sinir sistemini organize ettiğinde, dışarıdan bakıldığında
çocuk yalnızca oyun oynuyormuş gibi görünür.’ Aslında terapist, çocuğun merkezi
sinir sisteminin ihtiyaçları doğrultusunda terapiyi (hız, komplekslik, çocuğun kendi
kendini organize etmesi gibi) ve çevresel faktörleri yapılandırarak, çocuğa seçenekler
sunarak kompleks yetenekleri ve etkileşimi ortaya çıkarmaya çalışmaktadır. Ayres
duyu bütünleme terapisi (Sensory Integration Theraphy) kapsamında çocuğun
davranışlarının altta yatan nedenlerine odaklanır, çocukta fikir oluşturma ve kendi
kendini organize etmesine (regülasyon) olanaklar sağlar. Her bir çocuğun duyusal
sistemindeki farklılıklarına bağlı olarak duyusal yanıtları çok farklıdır.


Otizm Spectrum Bozukluklarında Duyu Bütünleme Terapisinin amaçları şu şekilde sıralanabilir:

- Çocuğun aktivitelere katılımının iyileştirilmesi
- Dikkat ve odaklanma yeteneğinin arttırılması
- Değişikliklere toleransının arttırılması
- İnce motor yeteneklerin geliştirilmesi
- Motor planlama yeteneklerinin geliştirilmesi
- Organizasyon yeteneklerinin geliştirilmesi
- Sosyal dil yeteneklerinin geliştirilmesi
- Aile ve çocuk için hayat kalitesinin arttırılması
Uzm. Çimen Kaplan
Uzmanfizyoterapist - Duyu Bütünleme Terapisti
1994-1998 yılları arasında İstanbul Üniversitesi Fizik Tedavi Rehabilitasyon Yüksekokulu’nu okudu.
1998 yılında Amerikan Hastanesi’nde Solunum Fizyoterapisti olarak göreve başladı. 1999 yılında Marmara Sağlık Bilimleri Enstitüsü’nde yüksek lisans kazanarak yüksek lisans eğitimine başladı ve Marmara Üniversitesi Hastanesi’nde Fizik Tedavi Bölümü’ne bağlı olarak Pediatrik Rehabilitasyon biriminde oda verilerek çalışmaya başladı.
Pediatrik nörolojik rehabilitasyon üzerine uzmanlığını 2002 yılında tamamladı. >> Devamı